Ori Oro: Onka Yoruba Lati Egbaa De Egbaarun –Un

(2000-10,000)

Onka ni ona ti Yoruba n gba lati ka nnkan ni ona ti o rorun.

 Eyi ni bi a se n se isiro nnkan ni ilana Yoruba.

Yoruba ni oniruuru ona ti won n gba lati kai ye nnkan ni aye atijo nitori won Gbagbo pe ko si nnkan ti a ki n ka bi o tile je pe “a kii ka omo fun olomo bee ni a kii toju onika- mesan-an kaa”. Yoruba a ma aka ile , oko, ebe, ika owo ati awon eya Ara gbogbo. Won a maa se amulo ilana aropo (+), ayokuro (-) ati isodipupo (*) ninu isiro won

Ilana onka lati egbaa titi de egbbrun-run

2000(200*10)            –        igba mewaa – egbewa/egbaa              

2200(200*11)            –        igba mokanla- egbokanla      

2400(200*12)            –        igbamejila     – egbejila

2600(200*13)            –        igba metala – egbetala

2800(200*14)           –         igba merinla – egberinla

3000(200*15)            –       igba meedogun – egbeedogun

3200(200*16)                   -igba merindinlogun – egberindinlogun

3400(200*17)                    -igba metadinlogun – egbatadinlogun

3600(200*18)                   -igbamejidinlogun – egbejidinlogun

3800(200*19)                   -igba mokandinlogun – egbokandinlogun

4000(200*20)                   -ogun igba – egbaaji

4200(200*21)                  -igbamokanlelogun – egbokanlelogun

4400(200*22)                   -igba mejilelogun –   egbejilelogun

4600(200*23)                   -igba metalelogun – egbetalelogun

4800 (200*24)                  – igba merinlelogun – egberinlelogun

5000 (200*25)                  -igba meedogbon   – egbeedogbon

6000 (2000*3)                 -egbaa Meta        – egbaata

8000 (2000*4)                  -egbaa merin       – egbaarin

10000(2000*5)                – egbaa marun-un – egbaarun-un

Igbelewon:

• Fun onka loriki
• Ko onka Yoruba lati egbaa de egbaarun-un

Ise asetilewa:

• Salaye ni kukuru bi awon baba nla wa se n ka nnkan laye atijo pelu irorun  ki imo mooko-mooka to de ile wa.

EKA ISE: ASA

ORI ORO: ERE IDARAYA

OFIN ERE IDARAYA KOOKAN

ERE AYO TITA:

• Eniyan meji pere lo n tayo
• Apa otun ni a n ta ayo si ninu iho kookan
• A ko le je ninu iho ti omo ayo ba ti ni ju meta lo
• Iran ni awon osefe maa n wo,won ko gbodo da si ayo
• A kii ta ayo ni owuro

 Ere ekun meran

• Eni kan ni o gbodo se ekun tabi eran
• Osere ko gbodo po ju loju agbo ere
• Ekun ko gbodo mu eran ninu agbo ayafi leyin agbo
• Awon osere ni apapo ko gbodo ja rara

Kin ni n leje

• A ko gbodo so pe nnkan ti ko ni eje ni eje
• Itiju nla gbaa ni fun eni ti o ba so pe nnkan ti ko ni eje leje gege bii ijiya ese re,awon elegbe re yoo ho hee lee lori

Ohun elo, anfaani ati ewu ti o wa ninu  ere kookan

Ayo tita:  opon Ayo, omo Ayo

Anfaani

• Ayo tita n mu ni ronu jinle
• O n je ki a mo nipa oro ati itan atijo
• Erin ati awada maa n waye ni idi ere ayo
• Diduro ni idi ere ayo maa n yo ni kuro ninu ewu ti eniyan le ba pade latari rinrin kiri

Ewu

• Orisi iwosi maa n waye ni idi ayo
• O maa n gba ni lakoko

Ere ekun meran:   agbo ere, eniyan meji ti yoo se ekun ati eran, awon omo agbo

Anfaani

• n fun eniyan ni okun ati agbara
• n fi isora ati iyara ko ni
• O n ko omode ni ogbon inu lati le bo lowo ewu ati ota
• O n ko omode  lati le da aabo bo egbe won to wa ninu ewu ati lowo ota
• O maa n mu ki emi ife ati isokan gbooro si lokan awon omode

Ewu: awon osere le subu ki won si farapa loju ere

Igbelewon:

• Fun ere idaraya loriki
• Ko ofin ti o de ere ibile kookan

Ise asetilewa:

• Awon ofin wo lo de ere boolu afesegba ti ode oni? Ko ofin marun-un