Abuda ti a n fin se apejuwe konsonanti ni:
1. **Agbeka (Voicing)**: Eyi ni boya konsonanti naa ni a gbéjáde pẹlu igbọnwọ rárá (vibration) ti iṣẹ́jú oṣù. Konsonanti agbeka ni o ni igbọnwọ, bí àpẹẹrẹ, [b], [d], [g]. Konsonanti ti kii ṣe agbeka kò ni igbọnwọ, bí àpẹẹrẹ, [p], [t], [k].
2. **Ibi gbígbé (Place of Articulation)**: Ibi tí a ti n gbé konsonanti kọọkan jẹ́ ibi tí àpá kan tí àtìlẹ́tà kàn bá ara mọ́, bíi:
– **Bílábíà (Bilabial)**: Bíbi èdá ońitọ́ ní gbogbo ètò àwọn àgbéwọ̀-èdá méjì (upper and lower lips), bí àpẹẹrẹ [p], [b].
– **Álvíó́lá (Alveolar)**: Bíbi èdá ońitọ́ ní etí àgbéwọ̀ sísè (alveolar ridge), bí àpẹẹrẹ [t], [d].
– **Pálátí (Palatal)**: Bíbi èdá ońitọ́ ní àyè tí o wà nílé-èdá èdọ̀, bí àpẹẹrẹ [ʃ], [ʒ].
3. **Àkókò gbígbé (Manner of Articulation)**: Bíbá tí a ṣe méṣẹ́ṣẹ́ bíbi èdá ońitọ́ ti konsonanti kọọkan ní.
– **Ìséká (Stop)**: A dá konsonanti dúró patapata kí a tó dá èdá jáde, bí àpẹẹrẹ [p], [t], [k].
– **Fííràn (Fricative)**: Èdá konsonanti wá jáde nígbà tí èdá ń la àpéẹ̀kẹ kàn kọjá bí afẹ́fẹ́, bí àpẹẹrẹ [f], [s], [ʃ].
– **Àpá gbígbé (Approximant)**: Èdá konsonanti wá jáde nígbà tí àkókò ibújú (obstruction) kéré sí ní fííràn, bí àpẹẹrẹ [j], [w].
4. **Nasality (Nasalization)**: Eyi ni bi afẹ́fẹ́ ṣe ń jáde nípasẹ̀ imu tàbí ẹnu. Nasal konsonanti jẹ́ àwọn konsonanti tí afẹ́fẹ́ ń jáde nípasẹ̀ imu, bí àpẹẹrẹ [m], [n].
5. **Ìjìn (Length)**: Akoko ti a fi gbé konsonanti náà ya le le tabi kuru. Fun apere, n ni igba meji le ju n lọ.
Awọn àpẹrẹ ti konsonanti:
– **[p]**: Bílábíà, ti kii se agbeka, ìséká.
– **[b]**: Bílábíà, agbeka, ìséká.
– **[t]**: Álvíó́lá, ti kii se agbeka, ìséká.
– **[d]**: Álvíó́lá, agbeka, ìséká.
– **[s]**: Álvíó́lá, ti kii se agbeka, fííràn.
– **[z]**: Álvíó́lá, agbeka, fííràn.
Read our disclaimer.
AD: Take Free online baptism course: Preachi.com