Akori Eko: Awe Gbolohun (Clause)

Awe gbolohun ni iso ti o ni oluwa ati ohun ti oluwa se. Bi apeere:

            Atoke mu omi

            Adepoju ti jeun

            Sade gun igi

Awe gbolohun le je ipede ti ko ni ju apola oruko ati apola – ise kookan lo. Apeere

            Egbeyemi ri won

            Mo gba ebun naa

            Awon ni won wa

Awe gbolohun le da duro ki o ni itumo. Bi apeere

            Ishola ati Ajani ra aso

            Omi ero naa mo

Awe gbolohun miiran le da duro ki o ma ni itumo. Bi apeere

            Ti a ba ko ile

            Iba ke si mi

Awon eyi ni a mo si awe gbolohun afarahe ti won ko le da duro laisi olori awe gbolohun.

Awe gbolhun le da duro bi odidi gbolohun, iru awe gbolohun bee ni a n pen i olori awe gbolohun. Bi apeere:

            Ade mo

            Abeke gbon

            Bisi rerin-in (Bisi ni oluwa, rerin-in ni koko gbolohun to so nkan ni oluwa)

Awe gbolohun kii ju apola oruko ati apola ise kan lo. Bi apeere:

ORISII AWE GBOLOHUN (TYPES OF CLAUSE)

1. Olori Awe Gbolohun (Main Clause): eyi le da duro ti le kuro nibe. Ofi ihun jo gbolohun abode tobi gbolohun eleyo oro – ise. Apeere.

Awon omode feran iresi

            Aja ogundeji ku

            Ise dara

            Gbadamosi gun iya re

2. Awe Gbolohun Afaiahe: Inu ihun gbolohun opolo oro – ise tabi oniba ni a ti maa n ri awe gbolohun afarahe. Eyi ni awe gbolohun ti ko le da duro ki o si fun wa ni itumo ayafi ti o ba fi ara ti olori awe gbolohun. Ona meta ni awe gbolohun pin si, awon ni:

i. Awe gbolohun afarahe asapejuwe: Eyi maa n tele oro – oruko tabi apola oruko ‘t’ ni atoka tabi ami je ki a mo nipa apejuwe nkan. Bi apeere:

            Apinke ti o sun ti dide

            Aso Ankara ti mo ra dara

            Omoge ti mon soro re niyi

ii. Awe gbolohun afarahe asodoruko: ‘pe’ ni o maa n be re aye gbolohun yii, o le sise oluwa ati abo. O si maa n sise isodoruko ninu ihun gbolohun won maa n pen. Apeere:

            Aja naa ku ni gba ti oko ko luu

            Emi yoo lo nisinsinyii ti mo gbo pe won de

            Bolaji fa oju ro nitori inu re ko dun

            Ole naa ku nigba ti olopaa kolu won

Ise Asetilewa