Categories
Exam Lessons Yoruba

MOFIIMU

Before using this website, you must read our disclaimer here.

Mofiimu ni ege tabi fonran ti o kere julo ti o si ni ise ti o n se (tabi ihimo kikun) ninu ihunoro. Apeere eya moffimu ni oju, omo, owo, alaafia, eemi, egbon ati, ai, a, i, on. A ko le se atunge awon ege mofiimu oke wonyi mo ti a ba ge e, won yoo so itumo won nu.

Eya Mofiimu

A le pon mofiimu si orisii meji. Awon ni:

  1. Mofiimu Ipile (adaduro)
  2. Mofiimu afarahe

MOFIIMU IPILE TABI ADADURO: eyi je ege ti o le da duro lai i ni afikun fonran (afomo) miiran pelu re.

Mofiimu ipile maa n da itumo ni

A ko le fo mofiimu ipile si wewe mo. Mofiimu ipile le je:

1. ORO – ORUKO: oro oruko bayii kii gba afomo mora, bee ni a kole pinwon si meji tabi ki a seda won. Apeere: Adebisi, Igbokoda, Adaye, Omi, Ile, Ori abbl.

2. ORO – AROPO AFARAJORUKO: awa, eyin, awon, emi, iwo.

3. ORO – ISE: lo, gbe, wa, de abbl

4. ORO – APEJUWE: pupa, dudu, funfun

5. ORO APONLE: banku, roboto

A le lo mofiimu afarahen moa won isori (ii – iv) oke lati seda ororuko titun. Bi apeere

            ti + eyin ==== teyin

Awon oro – oruko kan wa ti a le se apehinpe won seda oruko tuntun. Bi apeere

            Irun + agbon ====== irungbon

Mofiimu Afarahe

Mofiimu afarahe tabi afomo je awon iro (leta) inu ede ti ko le duro bi oro kan lai je pe a kan mofiimu ipile mo won. A le pin mofiimu afarahe sei meji:

1. Afomo afarahe ibere (iwaju) mofiimu ipile ni an fi afomo kun ni ibere lati seda oro-oruko miiran. Afomo ibere le je ……

i. Eyo faweli airanmupe bii: a, e, ȩ, i, o, ǫ, u ki a wa fi kun mofiimu ‘ipile’. Apeere

            I + fe

            I + gbagbo

            A + de

            E + to

            E + ko

            O + sere

            Ǫ + muti

ii. Akanpo iro onisilebu meji bii ai, on, oni, ati, sai, abbl. Apeere

            ai + sun

            on + te

            oni + isu

            ati + je

            sai + gboran

2. Afomo afarahe aarin. Afomo aarin maa n waye ni aarin oro-oruko mofiimu adaduro ti a se apetunpe re. wunren afomo aarin ni; de, ki, je, ku, ni, si, ri, abbl. Apeere

Oro Oruko                   Afomo aarin                Oro Oruko                   Abajade

Ile                                ki                                 ile

Iran                              de                                iran

Ije                                ku                                ije

Emi                              ri                                  emi

Agba                            ni                                 agba

Opo                             ni                                 opo

Ebi                               si                                  ebi